Vay Tiền Nhanh. Bir cisim, ilk harekete geçirilme ve hareketini devam ettirdiği anlarda içinde bulunduğu ortama ve hareket ettiği yüzeye bağlı olarak yaptığı hareketin aksi yönünde bir kuvvet ile karşılaşır. Bu kuvvet sürtüne kuvveti olarak adlandırılır. Her ne kadar teknik bir terim olarak görünse de, sürtünme kuvvetini koşan, yürüyen, arabaya binen herkes tecrübe etmektedir. Sürtünme kuvveti, statik ve kinetik olarak iki tip sürtünme vardır. Statik sürtünme, bir nesneyi harekete geçirmek için aşılması gereken kuvveti ortaya koyan sürtünme kuvvetine verilen isimdir. Ayrıca statik sürtünme kuvveti, eğimli bir yüzeyde bulunan nesnenin kaymasını engelleyen kuvvet olarak da açıklanabilir. Katı yüzeylerle temas eden objelerin karşılaştığı sürtünme kuvveti, temas yüzeylerindeki pürüzlülük ve hareket verilen objenin ağırlığı ile birebir ilintilidir. Sürtünme kuvveti, kaba ve kuru yüzeylerde daha yüksek olacakken, daha pürüzsüz ve nemli yüzeylerde daha yüksek olacaktır. Bir nesnenin harekete geçmek için ihtiyaç duyduğu kuvvet, statik sürtünme kuvvetini aşması için gereken, harekete devam etmesi için gereken kuvvetten daha düşük olacaktır. Bu durum, statik sürtünme kuvvetinin kinetik sürtünme kuvvetinden daha fazla olduğunu göstermektedir. Yüzey pürüzlülüğüne bağlı olarak değişse de, sürtünme kuvveti katsayıları belirli malzemeler arasındaki ilişki için belirlenmiş olup, bu değerler sabittir. Örneğin, yumuşak çelik- yumuşak çelik temasında kuru yüzeylerdeki statik sürtünme katsayısı iken, alüminyum – yumuşak çelik arasındaki statik sürtünme katsayısı yine kuru yüzeyler için Durmakta olan herhangi bir objeyi harekete geçirebilmek için, uygulanan kuvvetin temas edilen yüzeye paralel olan bileşeninin statik sürtünme kuvvetinden fazla olması gerekmektedir. Hareket etmeyen objeler için statik sürtünme kuvveti uygulanan kuvvete eşittir. Maksimum statik sürtünme {{F}_{s\max }} şu şekilde hesaplanmaktadır. {{F}_{s\max }}={{\mu }_{s}}xN Kinetik Sürtünme Kinetik sürtünme {{F}_{k }} denklemi şu şekildedir. {{F}_{k }}={{\mu }_{k}}xN {{\mu }_{k}} – kinetik sürtünme katsayısı, N – yüzeyler arasındaki dik kuvvet Sürtünme kuvveti, bir sistemini enerjisini ve verimliliğini olumsuz olarak etkileyen, aynı zamanda mekanik aksamlardaki yüzeyleri ve parçaları aşındıran bir kuvvet olduğu için genellikle sürtünme kuvveti istenmeyen bir etkidir. Ancak bu kuvvet, kaynak sektöründe sürtünme kaynağı işleminde kullanılmaktadır. Sürtünme kaynağına ait sunum videosuna aşağıdaki bağlantıdan erişebilirsiniz. Sürtünme Kuvveti Katsayısı Tablosu Gerçekleştirdiğimiz mühendislik çalışmalarında, sürtünme kuvvetlerini ve bu kuvvetlerin oluşturacağı olumsuz sonuçların öngörülmesi ve hesaplanması gerekmektedir. Bu hesaplamaları gerçekleştirebilmek adına sürtünme kuvvetini statik ve kinetik, kuru ve yağlı yüzeylerde sahip olduğu katsayıların bilinmesi gerekmektedir. Bilinen temel malzemeler için sürtünme kuvveti katsayıları şu şekildedir Malzeme 1 Malzeme 2 Sürtünme Katsayıları Kuru Yağlı Statik Kinetik Statik Kinetik Alüminyum Alüminyum Alüminyum Düşük Karbonlu Çelik Fren Malzemesi Dökme Demir Fren Malzemesi Dökme Demir Islak Pirinç Dökme Demir Tuğla Ahşap Bronz Dökme Demir Kadmiyum Kadmiyum Kadmiyum Düşük Karbonlu Çelik Dökme Demir Dökme Demir Dökme Demir Meşe Odunu Krom Krom Bakır Dökme Demir Bakır Bakır Bakır Düşük Karbonlu Çelik Bakır Kurşun Alaşımı Çelik Elmas Elmas Elmas Metal Cam Cam Cam Metal Cam Nikel Grafit Grafit Grafit Çelik Grafit Vakum Çelik Vakum Sert Karbon Sert Karbon Sert Karbon Çelik Demir Demir Kurşun Dökme Demir Deri Odun Deri Metal İşlenmiş Deri Metal Islak Deri Meşe Odunu Paralel Kesitli Magnezyum Magnezyum Nikel Nikel Nikel Düşük Karbonlu Çelik Meşe Odunu Meşe Odunu Paralel Kesitli Meşe Odunu Meşe Odunu Çapraz Kesitli Platin Platin Pleksiglas Pleksiglas Pleksiglas Çelik Polistiren Polistiren Polistiren Çelik Polietilen Çelik Kauçuk Asfalt Kuru Kauçuk Asfalt Islak Kauçuk Beton Kuru Kauçuk Beton Islak Safir Safir Gümüş Gümüş Sinterlenmiş Bronz Çelik Katı Maddeler Kauçuk Çelik Aluminium Bros Çelik Pirinç Düşük Karbonlu Çelik Pirinç Düşük Karbonlu Çelik Dökme Demir Çelik Dökme Demir Çelik Bakır Kurşun Alaşımı Sert Çelik Grafit Çelik Grafit Düşük Karbonlu Çelik Kurşun Düşük Karbonlu Çelik Phos. Bros Çelik Phos. Bros Sert Çelik Polietilen Sert Çelik Polistiren Düşük Karbonlu Çelik Düşük Karbonlu Çelik Sert Çelik Sert Çelik Çelik Galvaniz Kaplama Teflon Çelik Teflon Teflon Kalay Dökme Demir Tungsten Karbür Tungsten Karbür Tungsten Karbür Çelik Tungsten Karbür Bakır Tungsten Karbür Demir Tahta Tahta Temiz Yüzey Tahta Tahta Islak Tahta Metal Temiz Yüzey Tahta Metal Islak Tahta Tuğla Tahta Çimento Çinko Çinko Çinko Dökme Demir Sürtünme katsayılarına ait değerler adresinden alınmış olup, hatalı ya da eksik görülen değerlerle ilgili yorum yaparak ya da iletişim sayfamızdan bize ulaşabilirsiniz. Fen Bilimleri dersinin iyi kavranması açısından etkinlikler büyük bir önem arz etmektedir. Bu konuda gerek internet ortamlarında gerek yayın evlerinin yayımladığı kitaplarda binlerce etkinlik yer almaktadır. Fakat özellikle konuların bölüm bölüm ayrıldığı ve bu yönde sistematik bir şekilde hazırlanmış sıralı etkinlik ihtiyacı olduğu tarafımızca belirlenmiş olup, sitemizde bu bölüme yer vermek ve bir nebze olsun bu boşluğu kapatmak yer alan etkinlikler tek sayfa arkalı önlü olarak hazırlanmıştır. Etkinlik yapraklarımızın ön yüzü “ETKİNLİK”, arka yüzü ise “ÖDEV” bölümü olarak tasarlanmıştır. Buradaki amacımız, özellikle süre sıkıntısı olan konularda ön yüzün sınıfta birlikte, öğretmen rehberliğinde çözülmesi, arka yüzün ise yeri geldiğinde ev ödevi olarak da Fen Bilimleri dersi Sürtünme Kuvveti konusu etkinlik ve ödev yaprağı yer almaktadır. Bu dokümanı bilgisayarınıza indirip, çözebilirsiniz. Ayrıca indirme linkinin hemen altında bu etkinlik/ödev yaprağının “CEVAP ANAHTARI” bulunmaktadır. betaAna SayfaYKS KonularıBlogBikifi→Lise Ders Notları→Fizik📅 07 Mayıs 2020♻ 13 Mart 20229. Sınıf FizikHareket ve KuvvetGüncelKonu ÖzetiSürtünme kuvveti, hareket halindeki cisimlerin hareketini veya duran cisimlerin harekete geçmesini önleyici yönde oluşan kuvvettir. Sürtünme kuvveti harekete ters yönde ya da durgun halde iken genellikle net kuvvete ters yönde oluşur. Sürtünme kuvveti, statik ve kinetik sürtünme kuvveti olarak ikiye konudaSürtünme kuvvetinin tanımını ve özellikleriniKinetik ve statik sürtünme kuvvetiniSürtünme katsayısını ve sürtünme kuvvetini etkileyen faktörleriöğreneceksiniz.📌Hareket ve Kuvvet Ünitesi✍ Ders NotlarıHareket ile İlgili Temel TerimlerDoğrusal Hareket Sabit Hızlı HareketSabit İvmeli HareketGöreceli HareketKuvvet ve Newton’ın Hareket YasalarıSürtünme Kuvveti📂Kategori 9. Sınıf Fizik Benzer İçeriklerGüncelFizikNewton’un Hareket Yasalarıİçeriğe GitGüncelFizikİtme ve Çizgisel Momentumİçeriğe GitGüncelFizikEnerji ve Hareketİçeriğe GitGüncelFizikDüzgün Çembersel Hareketİçeriğe GitGüncelFizikKuvvet ve Newton’ın Hareket Yasalarıİçeriğe GitGüncelFizikBasit Harmonik Hareketİçeriğe GitGüncel müfredata uyumlu ve ücretsiz lise ders notları, YKS hazırlık notları ve TYT-AYT soru dağılımlarına Bikifi ile ulaş!Lise Ders Notları9. Sınıf Ders Notları10. Sınıf Ders Notları11. Sınıf Ders Notları12. Sınıf Ders NotlarıBiyoloji NotlarıKimya NotlarıFizik NotlarıMatematik NotlarıEdebiyat NotlarıTarih NotlarıCoğrafya Notlarıİngilizce NotlarıEğitim Araçları2022 YKS Sayacı2022 TYT Konuları2022 AYT KonularıHukuk Ders NotlarıÜniversite Taban Puanları2 Yıllık Bölüm Puanları4 Yıllık Bölüm PuanlarıOnline Graph PaperHesaplama AraçlarıBikifi HakkındaBiz Kimiz?BlogYazılıya HazırlıkYKS Bilgi BankasıMüfredat KonularıYabancı Dil ÖğrenimiKullanım PolitikasıYorum PolitikasıKVKK ve Gizlilik PolitikamızCopyright © 2022 Bikifi Sürtünme kuvvetinden günlük hayatta pek çok alanda faydalanırız. Sürtünme kuvveti konusu Ortaokul Fen Bilimleri dersinde ele alınmaktadır. Öncelikle sürtünmenin ne olduğunu hatırlayalım. Sürtünme kuvvetinin artırılması ve azaltılmasına örnekler açıklamaları ile beraber verilmiştir Sürtünme Kuvveti nedir Sürtünme Kuvveti Birbirine temas eden yüzeylerde, hareket etmeye karşı dirence sürtünme kuvveti denir. Sürtünme kuvveti harekete daima zıt yöndedir, hareketi zorlaştırıcıdır. Kapı menteşelerinin yağlanması sürtünmeyi bulunan menteşeler yağlanmadığı zaman gıcırdar, zor açılır kapanır. Sürtünme kuvvetini azaltmak için kapılar yağlanır. Tekerlek kullanılması sürtünmeyi gibi araçların altındaki tekerlek sürtünmeyi azaltır. Tekerlek olmayan buzdolapları zor hareket eder. Buz pateninin altı ile kayanların sürtünmeyi azaltması gerekir. Buz pateni ile kayan kişilerin ayakkabılarının altıda ince ve pürüzsüz yapılmıştır. Taşıtların motorlarının içindeki sürtünmeyi azaltmak için yağ kullanılır. Motor içindeki parçaların aşınmasını engellemek için motor yağı kullanılır. Motor yağı bitmesi durumunda motor hararet yapmaktadır. Araba, tren ve uçakların havadaki sürtünmesini azaltmak için aerodinamik şekil sayede daha az yakıt yakılarak daha yüksek süratlere çıkılması sağlanmaktadır. Suda yüzen yüzücülerin su ile sürtünmesini azaltılması için özel bone ve mayo yarışlarda birinci gelebilmek için özel tasarlanmış mayo ve boneler kullanırlar. Gemilerin sürtünmesinin azaltılması için ön taraflar “V” şeklinde suda sürtünmeyi azaltmak için ön kısımları "V" şeklinde yapılmıştır. Bisiklet yarışçılarının sürtünme kuvvetini azaltmak için bisikleti eğik sürerler ve özel tasarlanmış kask kullanırlar. Sürtünme kuvvetinin artırılmasına örnekler Yolda yürüyebilmemiz için sürtünme kuvvetinin artırılması gerekir. Bunun için ayakkabılarımızın altı tırtıklı yapılmıştır. Bu sayede özellikle kışın güvenli bir şekilde yürüyebiliriz. Yazı yazabilmemiz için sürtünmenin fazla olması gerekir. Kalemin ucu ve kağıt arasında sürtünmeden dolayı kalemin izi kağıda çıkmaktadır. Eğer kağıt yağlanmış olsa kağıda yazı yazmamız oldukça zor olacaktır. Araçların fren sistemlerinde sürtünmenin fazla olması balataları sürtünme kuvvetini artırıcı şekilde yapılmıştır. Bu sayede güvenli bir şekilde durur. Kar lastiklerinde sürtünme araçların fren yaptıklarında kolayca durabilmesi için sürtünme kuvveti artırılmıştır. Halılarımızın kaymasını önlemek için halı kaydırmaz sayede halılar yerde kolayca kaymadan durabilir. Arazi araçlarının tekerleri oldukça geniş, büyük ve nedeni bu araçların zorlu arazi koşullarında çalışmasından dolayı yere sürtünmesini yükselterek araziye yapışmasını sağlamaktır. Paraşütle atlayan kişilerde, paraşüt ile hava arasında sürtünmenin fazla olması sayede yavaşça inmesi sağlanır. Haltercilerin, jimnastikçi ve kaya tırmanıcıların ellerinin kaymaması için pudra sürülen pudra sürtünmeyi artırarak daha iyi kavramayı sağlar. Kalecileri eldiven kullanması sürtünmeyi eldiven sayede kaleci topu daha iyi tutabilir. Araçlara zincir takılması sürtünme kuvvetini buzlu yollarda araçların tekerlerinin kaymaması için tekerlere zincir takılır. Takılan zincir sürtünmeyi artırır. Futbol ayakkabılarının çivili olması sürtünmeyi ayaklarının çim zeminde kaymaması için ayakkabılarının altı çivili yapılmıştır. Kışın buzlu yollara kum dökülmesi sürtünmeyi yollarda araç tekerlerinin kaymaması için yollara tuzla beraber kum da dökülür. Kışlık botların altı girintili ayakkabıların altı kaymayı engellemek için girintili çıkıntılı yapılmıştır Diğer Konular Sürtünme Kuvveti Konu Anlatımı Sürtünme Kuvveti Test Sürtünmenin Olumlu ve Olumsuz Etkisi Etkinlik Sürtünme Kuvveti Doğru Yanlış Soruları Sürtünme Kuvveti Kuvvet ile cisimleri hareket ettirir, hızlandırır ve ya yavaşlatırız. Bazı durumlarda ise kuvvet cisimlerin hareketini engeller veya zorlaştırır. Bu kuvvet, cismin kendi özelliğinden veya temas ettiği yüzeyin özelliğinden kaynaklanır. Pürüzlü olan yüzeyle cisimlerin hareket etmesini zorlaştırırken, az pürüzlü yüzeyler hareketi kolaylaştırır. Örneğin; buzlu bir zemindeaz pürüzlü kaymak kolayken, toprak bir zeminde pürüzlü kaymak çok daha zordur. Buzlu Yüzeyde Sürtünme Kuvveti Daha Azdır Cisimler ile temas ettikleri yüzey arasında oluşan, cismin hareketini zorlaştıran ya da engelleyen ve cismin hareket yönüne ters yönde etki edene kuvvete sürtünme kuvveti denir. Pürüzlü yüzeylerde hareket eden cisimler bir süre sonra durur. Bunun sebebi cisim ile yüzey arasındaki sürtünme kuvvetidir. Futbol sahasında hareket eden bir topun bir süre sonra yavaşlayarak durması, sallanan salıncağın bir süre sonra yavaşlayıp durması sürtünme kuvvetinin bir sonucudur. Sürtünme Kuvveti Cisimlerin Hareketini Engeller veya Zorlaştırır Toprak, halı gibi yüzeyler pürüzlü yüzeylerdir. Kağıt, buz gibi yüzeyler ise ilk bakışta pürüzsüz gibi görünür. Ancak bu yüzeylere mikroskop ya da büyüteç yardımıyla baktığımızda girinti ve çıkıntılar görürüz. Bu yüzden tamamen pürüzsüz bir yüzey yoktur. Bu tür yüzeyler için az pürüzlü yüzey ifadesini kullanırız. Pürüzlü Yüzeyler Az Pürüzlü Yüzeyler Pürüzlü Yüzey Az Pürüzlü Yüzey Ø Girinti ve çıkıntılar çok fazladır. Ø Hareketi zorlaştırır. Ø Bazı yüzeylerde girinti-çıkıntılar kolayca görülürken, bazı yüzeyler de uzaktan bakıldığında pürüzsüzmüş gibi görülür. Ø Girinti ve çıkıntılar daha azdır. Ø Hareketi kolaylaştırır. Ø Girinti ve çıkıntılar mikroskop yardımıyla görülebilir. Günlük hayatta sürtünme kuvveti, bazı durumlarda işimizi zorlaştırırken bazı durumlar da ise işimizi zorlaştırır. Bazı olayları gerçekleştirmek için sürtünme kuvvetine ihtiyaç duyarız. Örneğin araba ya da bisikletimizi durdurabilmek için sürtünme kuvvetine ihtiyaç duyarız. Araba ve bisiklette frene bastığımızda tekerlek ile fren pabuçları arasında oluşan sürtünme kuvveti sayesinde araba ve bisiklet yavaşlar ve durur. Sürtünme Kuvveti Hayatımızı Kolaylaştırır Kışın arabaların buzlu ve karlı yollarda kaymadan rahat hareket edebilmesini sağlayabilmek amacıyla lastiklere zincir takarız. Zincir sayesinde sürtünme kuvveti artar ve arabanın kayması önlenmiş olur. Sürtünme Kuvvetini Artırmak İçin Zincir Takılır Sürtünme kuvveti olmasaydı, yürüme, yazı yazma, cisimleri tutma gibi olayları gerçekleştiremezdik. Sürtünme Kuvveti Olmasaydı Günlük hayatta bazı durumlarda da sürtünme kuvvetini azaltmak için çeşitli yöntemler kullanırız. Örneğin, makinelerin çalışan parçalarının birbirine sürtünerek aşınmasını önlemek için bu parçaları yağlayarak sürtünme kuvvetini azaltırız. Sürtünme Kuvvetini Azaltmak İçin Makinalar Yağlanır Kayak, buz pateni ve kaykay gibi sporlar, az pürüzlü yüzeylerde yapılır. Ayrıca sporcular kaykay ve kayak takımlarına mum sürerler. Mum sürtünme kuvvetinin azaltılmasını sağlar. Sürtünme Kuvvetini-Azaltmak İçin Kayak ve Kaykay Takımlarına Mum Sürülür Kapı ve pencerelerimizin zamanla aşınarak çalışamaz hale gelmesi ve ses çıkarması, ayakkabılarımızın eskimesi, araba ve bisikletlerin lastik ve fren pabuçlarının zamanla aşınması da sürtünme kuvvetinin bir sonucudur. Sürtünme Kuvvetinin Zararları Hava Ortamında Sürtünme Kuvveti Havada hareket eden cisimlere hava tarafından uygulanan dirence hava direnci ya da hava sürtünmesi adı verilir. Havanın uyguladığı sürtünme kuvvetinin büyüklüğü havayla temas eden yüzeyin büyüklüğüne bağlıdır. Havayla temas eden yüzey büyüdükçe sürtünme kuvveti de artar. Bu durum da cisimlerin havada hareket etmesini engeller ve zorlaştırır. Paraşütlerin geniş olmasının nedeni, havayla temas eden yüzeyi arttırarak sürtünme kuvvetini arttırmak ve paraşütün yere daha yavaş inmesini sağlamaktır. Havanın Sürtünme Kuvveti Kuşlar, hızlı koşan çita gibi hayvanların da vücut şekilleri sürtünme kuvvetini azaltacak şekildedir. Buna benzer bazı hayvanların vücut yapıları model alınarak araba, uçak gibi taşıtlar da özel olarak sürtünme kuvvetini azaltacak şekilde tasarlanmıştır. Havanın Sürtünme Kuvvetinden Yararlanılan Durumlar Uzun mesafeli uçuşlarda uçakların 10 000 – 15 000 m yüksekten uçmalarının bir nedeni de yakıt tüketimini azaltmaktır. Uçaklarda yakıt tüketiminin yükseklerde azalmasının nedeni; yükseklere çıkıldıkça gazhava yoğunluğunun azalmasından dolayı sürtünme kuvvetinin azalmasıdır. Sürtünme kuvveti azaldığından uçakların hareketini zorlaştıran etki de azalmış olur. Bu da daha az yakıt tüketmelerini sağlar. Sıvı Ortamda Sürtünme Kuvveti Sudaki cisimlerin su ile temas ettikleri noktada su tarafından hareketi zorlaştıran bir etki vardır. Bu etkiye su direnci ya da su sürtünmesi denir. Bu durum tüm sıvılar için geçerlidir. Suda yaşayan balık gibi hayvanların da vücut yapıları ve pulları sürtünme kuvvetini azaltarak hareketlerini kolaylaştırır. Sudaki Sürtünme Kuvveti Gemilerin ön kısımlarının “V” şeklinde yapılmasının nedeni, su ile temas yüzeyini azaltarak sürtünme kuvvetini azaltmaktır. Su sürtünmesini azaltmak için dalgıçlar özel kıyafetler giyerler. Sürat tekneleri de daha süratli yol alabilmek için sürtünme kuvvetini azaltacak şekilde tasarlanırlar. Yüzücüler suya atlarken ellerini birleştirerek atlarlar. Bu da temas yüzeyini azaltarak sürtünme kuvvetini azaltır. Sudaki Sürtünme Kuvvetini Azaltmak İçin Yapılanlar Yukarıdaki anlatılanlara göre, Sürtünme Kuvveti; Bir kuvvet çeşididir. Cisim ile yüzeyin temas ettiği noktada oluşur. Temas yüzeyi artarsa sürtünme kuvveti de artar. Cisimlerin hareketini engeller veya zorlaştırır. Çeşitli tasarım ve uygulamalar ile artırılıp azaltılabilir. Bazı durumlarda işimizi kolaylaştırırken bazı durumlarda da işimizi zorlaştırabilir. Bir önceki yazımız olan 7. Sınıf Fen Bilimleri Enerji Dönüşümleri Konu Anlatımı başlıklı yazımızda 7. Sınıf Enerji Çeşitleri, 7. Sınıf Fen Bilimleri Ders Notları ve 7. Sınıf Fen Bilimleri Konu Anlatımı hakkında bilgiler arama terimleri5 sınıf sürtünme kuvveti konu anlatımısürtünme kuvveti 5 sınıfsürtünme kuvveti nedir 5 sınıf5 sınıf fen bilimleri sürtünme kuvveti konu anlatımı5 sınıf fen sürtünme kuvveti konu anlatımı5 sınıf fen bilimleri sürtünme kuvveti İNDİRİLEBİLİR DOSYALAR

sürtünme kuvveti ile ilgili proje